Terapia zajęciowa jako forma rehabilitacji
Terapia zajęciowa jest formą rehabilitacji. Jest to rehabilitacja ruchowa, intelektualna, artystyczna, samoobsługowa i społeczna. Terapia zajęciowa daje osobie starszej, chorej, niesprawnej intelektualnie czy fizycznie możliwość powrócenia do samodzielnego funkcjonowania. Terapia zajęciowa stwarza przestrzeń do rozwoju ale też do nie cofania się. Parafrazując znane zdanie „ Ten kto nie poddaje się terapii zajęciowej ten się cofa”. Pod okiem specjalisty jakim jest terapeuta zajęciowy, osoba niepełnosprawna fizycznie, intelektualnie lub starsza ćwiczy czynności dnia codziennego wykonując różnego rodzaju zadania jakie stawia przed nim terapeuta. Tak jak na przykład kolorowanie Kolorowanki poprawia zdolności grafomotoryczne które to przyczyniają się do tego że potrafimy radzić sobie z ubieraniem czy zapinaniem guzików. Zajęcia z terapii zajęciowej mają nas też przywrócić społeczeństwu dlatego zabawy, gry, zajęcia integracyjne jakie mają nam pomóc w byciu z drugim człowiekiem. Trzecia grupa działań terapeutycznych zmierza do usamodzielnienia się uczestnika terapii. Mogą nam w tym pomóc chociażby ćwiczenia Pamięciowe, które mają za cel wspomagać nasze codzienne funkcjonowanie.
Jaka jest definicja terapii zajęciowej?
Terapię zajęciową możemy zdefiniować więc jako fizyczną psychiczną i społeczną rehabilitację której celem jest usprawnienie i oddanie społeczeństwu na ile tylko jest to możliwe sprawnej osoby. Terapia zajęciowa to rehabilitacja poprzez różne rodzaje i formy aktywności życiowej. To ważne żeby sobie uświadomić iż terapeuta ma doprowadzić do pełnego, samodzielnego funkcjonowania osoby poddawanej terapii. Terapeuta ma na celu zrobić możliwie jak najwięcej by uczestnik terapii zajęciowej mógł sobie poradzić w życiu codziennym. Często tej formie terapeutycznej przypisuje się określenie ergoterapia czyli terapia poprzez pracę, poprzez zajęcie. Terapia tego rodzaju bardzo popularna jest na zachodzie gdzie cieszy się wielką popularnością. Terapia poprzez pracę to niejako sposób naszych zachodnich sąsiadów na naukę życia w społeczeństwie, w rodzinie, w sąsiedztwie klientów pomocy społecznej.
Dla kogo jest terapia zajęciowa?
Tak naprawdę każdy z nas poddany jest swego rodzaju terapii zajęciowej. W codziennym życiu spotykamy się z wyzwaniami, doświadczamy ciągle to nowych sytuacji w domu w pracy w rodzinie w sąsiedztwie i to właśnie tam tą terapię podejmujemy. Ponieważ osoby wykluczone nie mają takiej możliwości terapeuci stwarzają dla nich szczególne warunki do zaistnienia podobnych czynników co w życiu codziennym. Terapeuta jako wizjoner, kreator ma za zadanie stworzyć formy, metody odpowiedzenie, dopasowane do klienta pomocy społecznej. Terapeuta jako osoba mająca wiedzę i zdolności oraz jako osoba będąca i wspomagająca rozwój drugiego człowieka ma za zadanie doprowadzić do samorozwoju, zaangażowania, pojawienia się większej motywacji osoby poddawanej terapii. Tak więc jasno widzimy ze terapia zajęciowa jest nie tylko przeznaczona dla szczególnie wybranej grupy osób. Terapii poddawani jesteśmy my wszyscy jednak jest to często nieuświadomiony proces. Terapii zajęciowej z wykorzystaniem terapeuty poddane są osoby szczególnie wykluczone społecznie, niepełnosprawne, przebywające w domach pomocy, osoby chore psychicznie, osoby niepełnosprawne intelektualnie czy ruchowo. Każdy rodzaj niepełnosprawności powinien poddany być terapii czy to ergoterapii czy to terapii fizycznej czy to arteterapii czy innym dostępnym jej formą.
Każda osoba wykluczona społecznie powinna także być poddana terapii zajęciowej czy to w rozumieniu uczestnictwa w różnego rodzaju zajęciach terapeutycznych czy to terapii zajęciowej rozumianej jako umożliwianie osobie osiągnięcia lepszego zdrowia, satysfakcji życiowej, lepszego komunikowania się czy chociażby poszerzenia swojej grupy znajomych.
Po co terapia zajęciowa?
Po co tak naprawdę wynaleziono zjawisko terapii zajęciowej? Jak się okazuje samo zajęcie się codziennymi sprawami jak sprzątaniem domu, zmywaniem, funkcjonowaniem w otoczeniu to coś z czym często wiele osób ma nie lada problem. Dlatego tak duże dziś zainteresowanie terapią zajęciową. To dzięki niej systematyzujemy nasz rytm dnia i mamy go, to dzięki niej spotykamy nowych ludzi to dzięki niej poznajemy lepiej siebie i swoje zdolności, możliwości i ograniczenia. To także dzięki terapii zajęciowej lepiej funkcjonujemy w społeczeństwie. Terapia nadaje sens, pozwala na bycie produktywnym, nadaje znaczenie każdemu z dni. Takie zajęcia jak ubieranie się, higiena osobista, robienie zakupów, używanie urządzeń mobilnych, udział w klubach i spotkaniach to nic innego jak terapia zajęciowa w czystej postaci. Terapia zajęciowa jako forma rehabilitacji która ma czynić nas użytecznymi, która ma wprowadzać nas w czyn, która ma nam pokazywać, że do końca jesteśmy potrzebni niezależnie od naszych ograniczeń, upośledzeń czy niepełnosprawności. Terapia zajęciowa to forma pokazania nam że jesteśmy potrzebni użyteczni i że nie musimy być poza marginesem społecznym.
Jakie są zadania terapeuty względem terapii zajęciowej?
Pierwszym i najważniejszym zadaniem terapeuty jest skupienie się na kliencie pomocy. Kluczowe dla terapeuty jest uwzględnienie stanu i potrzeb klienta pomocy społecznej. To dzięki tym dwóm czynnikom może on podejmować działania zmierzające do usprawnienia klienta pomocy. Znajomość siebie swoich ograniczeń i ograniczeń osoby poddawanej terapii jest bezcenna w procesie terapeutycznym. Działania terapeutyczne powinny zawsze być skierowane na klienta zawsze powinny do niego zdążać i zawsze powinny odzwierciedlać jego obecny stan. Terapeuty powinien skupić się w swoich działaniach na odpowiedzi na następujące pytania:
- Co podopieczny/ klient może zrobić?
- Jakie są jego potrzeby?
- Czego klient chce?
Dzięki nim każdy terapeuta będzie mógł podjąć odpowiedni, dopasowany do potrzeb klienta proces terapeutyczny. No właśnie proces terapii zajęciowej. Nie jest prawdą że jedno działanie zmienia całe nasze życie. Najczęściej są to małe kroki drobne zmiany jakie wprowadzamy codziennie by żyło nam się lepiej. Proces któremu poddawany jest terapeuta i klient jest właściwie nieskończony zawsze możemy i powinniśmy uczyć się od siebie nawzajem. Czerpać ze swojego doświadczenia i wiedzy. Terapeuta ma nieco utrudnione zadanie bo jego celem nie jest on sam a osoba która poddawana jest terapii.
Autor: Małgorzata Kospin