PublikacjeDla seniora

Zanim wysuniemy propozycję tego jak może wyglądać terapia zajęciowa dla osób starszych powinniśmy zwrócić uwagę na to, że nadal duża ilość ludzi nie ma pojęciu o samym jej istnieniu. Świetlice w Domach Opieki czy Domach Dziennego Pobytu w dalszym ciągu kojarzą się raczej z zajmowaniem czasu wolnego w celu zapobiegania nudzie i samotności. Poniekąd, jest to również jednym z celów terapii zajęciowej dla osób starszych, jednak w procesie planowania zajęć terapeutycznych, terapeuci stawiają sobie cele zgodne z bardziej szczegółowymi i indywidualnymi potrzebami podopiecznych. Jednostkowe i indywidualne podejście do klienta, to ważna umiejętność planowania, szczególnie gdy pod opieką jednego terapeuty znajduje się nawet kilkanaście osób. W tym miejscu należy zwrócić uwagę również na terapeutyczny aspekt pracy w grupie. Osoby starsze, to często ludzie samotni, nawet nie ze względu na to, że pozostali bez rodziny, a ze względu na dynamiczny tryb życia współczesnych rodzin.

Jak zatem zaproponować udział w terapii zajęciowej dla osób starszych?

Pracując w placówce opiekuńczej zajmującej się opieką nad osobami starszymi całodobowo, mamy dużo lepszy dostęp do kontaktu z ich rodzinami. Korzystajmy z tego, jeśli rodzina zrozumie jaki wpływ na zdrowie ich seniora może mieć przystosowana dla osób starszych terapia zajęciowa, z pewnością włączy się w motywowanie go do udziału w zajęciach. Jeśli jednak na wsparcie członków rodziny nie możemy liczyć powinniśmy, choć ta zasada obejmuje obie te sytuacje, wytłumaczyć seniorowi, z którym podejmujemy współpracę, na czym polega terapia zajęciowa, co chcemy mu zaproponować i jakie korzyści może z tego wyłuskać dla własnej satysfakcji i zdrowia. Oczywiście bywa tak, że osoby starsze, z którymi współpracujemy nie potrafią odnieść się do sytuacji, w której się znaleźli, nie rozumieją, dlaczego znajdują się w miejscu, w którym właśnie są, ani nie identyfikują się ze swoim stanem zdrowia. Dlatego mówimy tu, stricte o terapii zajęciowej dla osób starszych, ponieważ uwzględnia w swoim działaniu powyższe sytuacje. We wspomniane powyżej sytuacji należy największy nacisk nałożyć na współpracę z innymi członkami zespołu terapeutycznego, jeśli takowy istnieje. Podstawową wówczas zasadą jest zapewnienie takiemu podopiecznemu poczucia bezpieczeństwa i włączenie go w chociażby bierne formy terapii, jak słuchanie muzyki, słuchanie czytanych treści czy oglądanie filmów.

Jakie zajęcia możemy zaproponować seniorom?

Proponując zajęcia terapeutyczne dla osób starszych musimy mieć na uwadze możliwości naszych podopiecznych, jak również możliwości miejsca, w którym owe zajęcia miałyby się odbywać. Podstawowym zajęciem, a w zasadzie wyjściową do innych zajęć, są zajęcia ruchowe z zakresu chociażby ergoterapii. Bardzo ważne, by seniorzy poruszali się w największym z możliwych dla siebie stopniu. Zajęcia zwane potocznie małą gimnastyką mogą odbywać się w pozycji siedzącej lub dla osób bardziej sprawnych w pozycji stojącej. Takie zajęcia możemy wprowadzić również klientom indywidualnym, z którymi pracujemy w placówce, czy też w miejscu ich zamieszkania. Gimnastykę wykonujemy wspólnie z podopiecznymi by czuli, że jesteśmy częścią grupy. W zasadzie seniorom możemy zaproponować wszystko to, co terapia zajęciowa posiada w swoich zasobach. Od choreoterapii, przez arteterapię po biblioterapię i jeszcze więcej! Pamiętajmy by planując zajęcia terapeutyczne robić to tak, żeby nasi podopieczni mieli szansę czuć się prawowitym członkiem społeczności. Takie poczucie zapewni im nasza uwaga, odpowiadanie na wykonywane przez nich zadania, komentarze dotyczące ich pracy i motywowanie do dalszych starań.

Doskonale w terapii zajęciowej dla osób starszych, w każdych warunkach lokalowych czy budżetowych sprawdzają się karty pracy. Proponowane przez firmy zajmujące się docelowo pracą z seniorami, karty pracy i zeszyty ćwiczeń są w pełni profesjonalną pomocą dydaktyczną. Wspomagają ćwiczenie pamięci, koncentracji uwagi, koordynacji wzrokowo ruchowej czy motoryki małej. Uzupełniane wspólnie z terapeutą lub zwyczajnie w towarzystwie umożliwiają nawiązanie kontaktu i rozwinięcie tematu. Zależnie od tematu pobudzają wspomnienia i zmuszają do wysiłku intelektualnego. Zazwyczaj zadania są stopniowane pod względem trudności, dlatego nie musimy martwić się, że nie dopasujemy ćwiczeń do naszego odbiorcy, co mogłoby spowodować, że się zniechęci.

Jeszcze jednym istotnym aspekcie w terapii zajęciowej skierowanej do seniorów jest kwestia nastawienia terapeuty. Podopieczni, jak każda inna grupa, mają swoją indywidualność. Każdy członek grupy jest inny, ma inne potrzeby i inne doświadczenia, zmaga się z innymi trudnościami. Jeśli pracując z seniorami pozwolimy sobie na spłaszczenie charakteru grupy, z którą współpracujemy, to efekty będą raczej mało satysfakcjonujące dla obu stron. Terapeuci powinni wykazać się cierpliwością, uwagą, umiejętnością słuchania, kreatywnością w działaniu, powinni być empatyczni i umieć postawić się w sytuacji innych ludzi. Powinni również zakładać sobie realne cele i rozmawiać, w miarę możliwości, o tych celach z podopiecznymi lub ich rodzinami. Jeśli cele będą realne, to osiągnięcie ich również.

W artykule tym nie znajdziemy wymienionych i podanych jak na tacy sposobów na współpracę z seniorami. To jedynie wskazówki których możemy użyć w terapii zajęciowej z osobami starszymi. Bo przecież naszą wyobraźnię ograniczamy jedynie my sami. Uwolnijmy ją i dajmy radość innym.

Autor: Anita Osowska