PublikacjeDla seniora

Słowo animacja pochodzi od rzeczowników łacińskich anima – dusza, animatio – ożywienie, animus – wigor i czasownika animo, -are, który w łacinie ma dwa znaczenia: 1) dąć, dmuchać, 2) tchnąć życie w coś, obdarzyć duszą, powoływać do życia. W średniowiecznej łacinie pierwsze znaczenie znika, drugie: tchnąć życie w coś – utrzymuje się, a obok niego pojawia się nowe 3) pobudzić, dawać odwagi, zachęcać, ożywiać, śmiałym czynić.

Patrząc na definicję słowa animacja możemy się ucieszyć gdyż jest bardzo dobra wiadomość dla tych, którzy chcą lub już są animatorami. Jak wielka siła jest w tym co robimy? Możemy pobudzić, dodawać odwagi, możemy zachęcać a nawet ożywiać. Ucieszmy się zatem tą wiadomością i zastanówmy się nad tym jak wygląda animacja seniorów w naszym kraju.

Seniorzy w Polsce

Seniorzy to grupa, która systematycznie rośnie w siłę. Dzieje się to pod wieloma względami. Po pierwsze jest to grupa, która cechuje się coraz dłuższym życiem. Po drugie dzisiejsza grupa seniorów jest coraz częściej zauważana w reklamie, filmie czy Internecie. Po trzecie jest to grupa, która chce być aktywna i szuka tej aktywności w wielu wymiarach: społecznym, fizycznym i poznawczym. Widać to chociażby na zajęciach online na żywo w każdy poniedziałek o 9:30 na kanale YouTube Małgorzata Kospin.

Polska tak jak i inne kraje Europejskie wchodzi w nowy moment dla swojego rozwoju. Tym momentem jest starzejące się społeczeństwo, w którym właściwie nie ma przyrostu naturalnego.  Pociąga to za sobą wiele nowych wyzwań, z którymi musimy jako społeczeństwo się mierzyć. Program Unii Europejskiej oraz Światowej Organizacji Zdrowia jasno pokazuje jakie są priorytety, gdyż wprowadza projekt aktywnego starzenia się. Projekt ten zakłada iż seniorzy poprzez prewencję i odpowiednią aktywność będą w jak najlepszej kondycji zdrowotnej. Drugim założeniem jest to iż osoby starsze będą jak najdłużej samodzielne. Kolejny aspekty to aktywność społeczna seniorów, która została zauważona i jest realizowana przez takie instytucje jak Senior+, Senior Wigor, Aktywny Senior czy Uniwersytet Trzeciego Wieku. Ostatni priorytet starzejącego się społeczeństwa to produktywność, którą seniorzy będą mogli wykorzystać: pracując, będąc wolontariuszami czy mentorami w swoich środowiskach. Do zrealizowania tego zadania czyli do dobrego zdrowia, samodzielności, aktywności społecznej i produktywności niezbędna wydaje się być animacja seniorów. Efektywne i efektowne zagospodarowanie czasu wolnego seniorów sprzyja jak pokazują badania podtrzymaniu sprawności psychicznej, fizycznej i społecznej, czyli odpowiada na wszystkie aspekty o jakie powinien się zatroszczyć senior.

Animacja seniorów

Dzięki temu, że każdy z nas jest oddzielną istotą i ma inną tożsamość i historię życia każdy z nas w animacji może odkryć i spełnić siebie. To właśnie animacja daje możliwości o jakich nam się nie śniło. To ona powoduje że czas jaki mamy a jaki często nazywamy czasem wolnym w którym tak naprawdę nie wiele się dzieje. To właśnie ten czas może i powinien stać się dla nas szansą do tego by się rozwijać, by nad sobą pracować, by się ubogacać. Czas-seniora stara się odpowiadać w pełni na te potrzeby dlatego to proponuje uczestnictwo w kanale YouTube Małgorzata Kospin, prowadzi działania na mediach społecznościowych takich jak Facebook, Instagram czy TikTok tak by dać możliwość rozwoju i poszerzania horyzontów. Do tego dochodzi wydawnictwo czas-seniora.pl i platforma z kursami akademia-czas-seniora.pl jakie przygotowują i pokazują jak efektywnie i efektownie pracować z seniorami w każdej grupie.

Dzięki temu że animujemy seniorów, animujemy całe społeczeństwa. Mamy zatem wpływ nie na jednostki ale na grupy i społeczności tworząc ich tożsamość i dając możliwość do rozwoju i edukacji. Stymulowanie dzięki jednostkom aktywności daje rozwój całemu społeczeństwu i wpływa na narody. Animacja ma zatem dążyć do samodzielności, kreatywności i motywacji każdego seniora. Animacja ma wyzwalać potencjał który jest lub może być ukryty, ma pobudzać i wzmacniać to co jest słabe. Konsekwentne, nieustanne i systematyczne działania animacyjne oraz terapeutyczne mają sprawiać że nasi seniorzy będą przeobrażać swoje życie osobiste i społeczne.

Animację zaczynamy włączać kiedy w naszym życiu zaczynamy dostrzegać czas wolny. Dzięki temu że seniorzy czasu wolnego mają więcej powinniśmy w ten czas wpleść różne formy animacji. Wiele osób starszych nie ma świadomości iż czas wolny należy w sposób zaplanowany i wartościowy wypełnić. Często po przejściu na emeryturę „marnują” czas jaki mają i to mają często w nadmiarze. Poprzez jego marnotrawienie mogą doświadczyć poczucia niezorganizowania, pustki a nawet niechęci do jakiejkolwiek aktywności. Z drugiej strony osoby zaangażowane i z chęcią podejmujące działania animujące mogą doświadczyć poczucia realizacji, chęci do działania czy wzmożonej motywacji.

Czas wolny seniorów

Mentalność animacyjna bo tak ja nazywam to otwarte podejście się na  czas wolny. Zakłada radość z rozwoju, zwiększony potencjał jednostki czy nawet chęć do podejmowania nowych coraz to ciekawszych wyzwań. Dużo zależy od nas, od naszego podejścia, zainteresowania czy chęci. Nasza mentalność i podejście do czasu wolnego a tym samym do animacji może być unikowe ale może też być pełne otwartości i zaangażowania.

Bardzo ciekawe jest to że czas wolny, można sklasyfikować. Każdy czas jest inny i należy go w inny sposób wypełnić inną aktywnością. Pokazują to badania Agaty Krasowskiej którym warto się przyjrzeć:

• czas krótki – w odniesieniu do czasu wolnego w ciągu dnia;
• czas średni – który możemy odnieść do weekendów;
• czas długi – którego doświadczamy w czasie wypoczynku zorganizowanego.

Do każdego z tych czasów jaki przeżywamy w naszej codzienności powinniśmy donieść inne zadania i czynności do wykonania. Jeśli czasu wolnego w ciągu dnia mamy niewiele nie wybierzemy się na długą wycieczkę ale bardziej sięgniemy po książkę. Jeśli jednak czasu wolnego mamy tydzień lub dwa to nie wskazane jest by siedzieć z książką ale może bardziej sprawdzi się wycieczka rowerowa. Animacja zatem w swej różnorodności może stać się odpowiedzią na pytanie: Co robić na emeryturze? Jak się angażować?  

Autor: Małgorzata Kospin

Bibliografia:

Nobis – Konteksty Animacji społeczno-kulturalnej. K. Hrycyk [red.], Wrocław 2004; Grad J., Kaczmarek U., Organizacja i upowszechnianie kultury w Polsce. Zmiany mode-lu. Poznań 1999.Halicka M, Halicki J.,; Integracja społeczna i aktywność ludzi starszych.; Polska starość. B. Synak. [red.], Gdańsk 2003.Hrycyk K.,; Konteksty Animacji społeczno-kulturalnej. Wrocław 2004.Hrycyk K.,; Zawodowe kształcenie animatora kultury. Modele i jego weryfikacja. Dylematy animacji kulturalnej. J. Gajda, W. Żardecki. [red.], Lublin 2001.Jankowski, Pedagogika kultury. Kraków 2006.Jedlewska B., Animatorzy kultury wobec wyzwań edukacyjnych. Lublin 1999.Jedlewska B., O powszechną edukację do animacji. Tworzyć, zmieniać, aktywizować... Animacja społeczno-kulturalna jako mobilizowanie potencjału indywidualnego i przeciwdziałanie bezradności społecznej. E. Zierkiewicz, W. Wnuk [red.], IPUW, Wrocław 2006. Zdziebło K., Współczesne zjawiska demograficzne a problemy zdrowotne starzejącego się społeczeństwa. Studia Medyczne, 2008 , nr. 9.Zgliczyński W., Aktywność społeczna osób starych w Polsce w ramach wolontariatu i uniwersytetów trzeciego wieku. Studia BAS, nr 2(30), 2012.Zierkiewicz E., Wnuk W., Michał Kott Państwowe Pomaturalne Studium Kształcenia Animatorów Kultury i Bibliotekarzy we Wrocławiu