Nowe formy terapii zajęciowej

Podczas gdy w Polsce terapia zajęciowa w dalszym ciągu opiera się na podstawowym, wypracowanym i zakorzenionym w działaniu podejściu, gdzie główną formę pracy stanowi ergoterapia, arteterapia i socjoterapia, nasi zagraniczni koledzy pracują już w bardziej efektywny sposób, wykorzystując nowe formy terapii. Stosowanie terapii zajęciowej w obecnym kształcie, to ignorancja wynikająca z powyższego zakorzenienia. Obrazuje to, jak ciężko nam zrezygnować z ilości na rzecz jakości. Wszytko to uwidacznia się również w terapii seniorów. Postrzegana przede wszystkim jako forma rehabilitacji zawodowej, społecznej oraz fizycznej, charakteryzuje się zadaniowym trybem pracy. Brakuje nam podejścia, w którym będzie rozumiana jako umożliwienie osobie osiągnięcia dobrostanu i satysfakcji życiowej poprzez uczestnictwo w zajęciach. Według Światowe Federacji Terapeutów Zajęciowych (WFOT) podstawowym celem terapii zajęciowej jest wspieranie ludzi tak, aby mogli uczestniczyć w codziennych aktywnościach. Cel ten jest zdecydowanie możliwy do osiągnięcia. Najważniejsza w dążeniu do tego jest współpraca z ludźmi i społecznościami. Pozwala to na bardziej efektywne uczestnictwo w zajęciach, zarówno tych które są im niezbędne, jak i w tych które sami chcą wykonywać. Należy pamiętać o możliwościach jakie daje nam kreatywność. Wykorzystajmy ją modyfikując zajęcie czy nawet środowisko tak, by odpowiadały naszemu partnerowi.

            Samodzielne wykonywanie codziennych zajęć i czynności życiowych to dla uczestników terapii zajęciowej priorytet. W wielu krajach wykorzystuje się pracę terapeuty zajęciowego bezpośrednio w miejscu zamieszkania klienta, co stwarza naturalne warunki do stopniowego powrotu do możliwie najlepszej kondycji. Ciekawym dodatkiem do warsztatu pracy terapeuty zajęciowego    są tzw. pakiety terapeuty zajęciowego. To zestawy ćwiczeń i scenariuszy, które terapeuci z powodzeniem stosują planując kolejne działania. Należy pamiętać, że w terapii zajęciowej najistotniejsze jest właśnie zajęcie. Definicja American Occupational Therapy Association (AOTA) wskazuje, że zajęcie to zwykłe rzeczy, które ludzie robią każdego dnia, mające znaczenie indywidualne oraz społeczno-kulturowe.

            Wyżej opisane elementy podejścia Person Centered Practice mówią o tym, że osoby uczestniczące w terapii powinny brać udział w podejmowaniu decyzji dotyczących tego, co chciałyby robić i jakie zajęcia są dla nich istotnie, interesujące oraz potrzebne. Opisując odbiorców terapii zajęciowej użyłam słowa „klient”. Należy zwrócić na to uwagę. W tej nowej formie terapii, odbiorca to już nie podopieczny czy pacjent - to słowa nacechowane słabościami i kojarzące się z niedomaganiem lub chorobą. Odbiorca to „klient”, a zwrot ten pozwala na wysuwanie oczekiwań wobec usługodawcy (terapeuty), umożliwia współpracę wychodzącą z równego poziomu. Chcąc podkreślić podmiotowość swojego działania we współpracy z klientem, należałoby myśleć o nim jak o osobie. Myśleć jak o istocie ludzkiej, posiadającej własne zdanie, istocie o określonych poglądach i potrzebach. Finalnym zwrotem może być słowo „partner”. To jakby podsumowanie dotychczasowej drogi współpracy. Jesteś moim klientem, osobą z którą współpracuję. Oznacza to, że jesteś moim partnerem.

Autor: Anita Osowska