PublikacjeDla seniora

Kto może zostać terapeutą zajęciowym?

Terapeutą zajęciowym może zostać każda osoba, która posiada wykształcenie średnie medyczne w zawodzie terapeuty zajęciowego. Może to być także osoba, która ukończyła studia wyższe na kierunku lub specjalizacji terapia zajęciowa. Terapeutą może być też osoba, która ukończyła szkołę policealną publiczną lub niepubliczną i ma kwalifikacje w zawodzie terapeuty zajęciowego.
Komunikować się z pacjentami i ich rodzinami; powinien umieć dobrze ocenić sytuację społeczną osób chorych, powinien umieć scharakteryzować procesy patologiczne jakie zachodzą w środowisku pacjenta. Powinien umieć oceniać sytuację zdrowotną pacjenta by odpowiednio dopasować formy terapii do możliwości osoby jej poddawanej. Terapeuta zajęciowy powinien planować, organizować i prowadzić pracę indywidualną i grupową z pacjentem. Terapeuta powinien próbować motywować osoby niepełnosprawne do udziału w terapii, rehabilitacji i leczeniu. Terapeuta to osoba starająca się wspierać i rozwiązywać trudne sytuacje społeczne. Terapeuta w swoim wachlarzu umiejętności i wiedzy powinien wykorzystywać różne formy pracy z podopiecznymi. Terapeuta w wielu ośrodkach wyznaczony jest do organizowania imprez towarzyskich, zajęć sportowych czy wycieczek.
Terapeuta jest nauczycielem prostych lub złożonych czynności dnia codziennego. Terapeuta to osoba która umie dobierać pracę do możliwości podopiecznego. Promuje zdrowy styl życia. Terapeuta to osoba, która umie współpracować z innymi kieruje działaniami terapeutycznymi na wielu płaszczyznach. Terapeuta zajęciowy powinien stale podnosić swoje kwalifikacje zawodowe. Powinien korzystać z różnych źródeł informacji. My proponujemy by korzystał z prowadzonych przez nas działań: YouTube Małgorzata Kospin, Facebook, Instagram, czy TikTok. Terapeuta powinien być poszukiwaczem skarbów jakimi są książki i szkolenia dzięki którym może się w pełni rozwijać w tym zawodzie.

Gdzie może pracować terapeuta zajęciowy?

To tylko część z zadań jakie należą do terapeuty zajęciowego. Jak sami widzimy praca terapeuty jest bardzo wymagająca ale też może dawać olbrzymią satysfakcje. Często dopiero po wielu latach pracy z podopiecznym pomocy społecznej możemy zobaczyć jakiekolwiek efekty swej pracy. Może się w nas także pojawiać pytanie: Gdzie mogę pracować jako terapeuta zajęciowy? Nie jest prawdą że terapeuta przypisany jest tylko do pracy w Domach pomocy społecznej, domach dziennego pobytu czy innych instytucjach pomocowych.

 Miejsca gdzie może pracować terapeuta zajęciowy to:

• sanatoria
• oddziały szpitalne, w tym np.: dziecięcy, rehabilitacyjny
• domy pomocy społecznej
• domy opieki
• rodzinne domy pomocy
• kluby seniora
• senior plus
• senior wigor
• warsztaty terapii zajęciowej
• hospicja
• szpitale
• szkoły specjalne
• poradnie rehabilitacyjne
• przedszkola i szkoły integracyjne
• zakłady opiekuńcze
• prywatnie, w miejscu zamieszkania podopiecznego

Możliwości pracy jest bardzo dużo a terapeuta jako specjalista w swojej dziedzinie może niejako stać się animatorem, aktywizatorem środowiska społecznego w jakim będzie miał dane pracować.  

Jakie są obowiązki terapeuty zajęciowego?

Kiedy chcemy wejść w rolę terapeutów zajęciowych warto jest wiedzieć z jakimi obowiązkami będzie wiązała się nasza praca. Najczęściej nasi pracodawcy wymagać będą od nas wywiązywania się z obowiązków przedstawionych poniżej.

Pracownicze obowiązki terapeuty zajęciowego:

• nawiązywanie i podtrzymywanie kontaktu terapeutycznego z pacjentem oraz jego rodziną, a także środowiskiem i zespołem aktywizująco-terapeutycznym;
• rozpoznawanie i diagnozowanie potrzeb bio-psycho-społecznych seniora;
• planowanie grupowego i indywidualnego planu działań terapeutycznych w oparciu o diagnozę, zainteresowania, potrzeby i możliwości osoby starszej przebywającej w placówce pomocowej;
• organizowanie w ramach terapii zajęciowej zajęć, gier, zabaw, których celem jest poprawia stanu fizycznego, psychicznego i społecznego funkcjonowania pacjenta oraz pomoc w jego integracji w środowisku zawodowym;
• uczenia seniora posługiwania się podstawowym sprzętem rehabilitacyjnym;
• dokumentowanie, monitorowanie i ocenianie procesu terapeutycznego;
• przestrzeganie tajemnicy lekarskiej w zakresie leczenia pacjenta i jego rodziny;
• współpraca z lekarzami odpowiedzialnymi za rehabilitację pacjenta;
• wykonywanie wraz z pacjentem zajęć o charakterze terapeutycznym, np. krawieckich, manualnych, poznawczych, społecznych;
• przestrzeganie przepisów bhp właściwych podejmowanej aktywności w celu zapewnienia pacjentowi możliwie najwyższego bezpieczeństwa.

Rozumiejąc i przyjmując obowiązki jakie pracodawca stawia przed terapeutą zajęciowym osoba podejmująca pracę z seniorami wie w jakim kierunku ma zmierzać, widzi co jest najważniejsze i co jest priorytetowe w działaniach. To od terapeuty zajęciowego zależy kontekst w jakim senior będzie się znajdował. To do terapeuty zajęciowego zależy czy osoba starsza będzie otwarta na otoczenie, aktywna, chętna poznać nowe osoby i miejsca.

Zasady pracy terapeuty zajęciowego

Warto też wiedzieć jakimi zasadami powinniśmy się kierować zaczynając pracę na stanowisku terapeuta zajęciowy. Każdy z nas powinien mieć pewne drogowskazy które będą go prowadziły w codzienności, pewne wytyczne które będą sprawiały że terapeuta zajęciowy nie będzie się czuł zagubiony lub niepewny tego co robi. Zasady terapii zajęciowej odnośnie pracy z seniorami są głównie:

• zasada poszanowania autonomii osoby – senior może brać udział w zajęciach ale jeśli nie chce ma do tego prawo i nie powinien być w żaden sposób zmuszany;
• zasada nieszkodzenia – mówi o tym by dokładnie przyjrzeć się procesowi terapeutycznemu i unikać tych elementów pracy terapeutycznej które mogą być niekorzystne dla seniora. Przykładem może być infantylizacja zajęć lub komunikatów jakie wysyłamy do seniora.;
• zasada dobroczynności – zakłada ze będę dobrze czynił, ja jako terapeuta zajęciowy będę szukał dobra swojego i osób z którymi pracuję:
• zasada użyteczności – mówi o tym by nasze zajęcia terapeutyczne nie znajdowały się w koszu ale by były pokazywane, używane, by były użyteczne w życiu codziennym seniora;
• zasada integralności – widzi dalsze etapy naszej pracy, wszystko co robię powinno być zintegrowane w jedną całość, dążę jako terapeuta zajęciowy do tego by moje działania nie były przypadkowe ale by były dobrze zaplanowane;
• prawdomówność – zasada ta odnosi się do tego by szukać prawdy w tym co robimy ale też by poszukiwać dobra w naszych seniorach, osoby starsze chcą i lubią być doceniane mimo tego że czasem pokazują coś zupełnie innego swoim zachowaniem;
• dyskrecja – jeśli senior dzieli się ze mną jakimś przeżyciem, uczuciem, spostrzeżeniem i nie chce by było ono rozpowszechniane, powinienem jako terapeuta pracujący z seniorem to uszanować;
• słowność – kiedy mówię że moje zajęcia terapeutyczne odbywają się w każdy poniedziałek w Sali A o godzinie 9:30 i na tych zajęciach ćwiczymy pamięć z Małgorzatą Kospin to tak się powinno stać w myśl zasady o mojej słowności.

Autor: Małgorzata Kospin

Bibliografia:

Bac A., Terapia zajęciowa, PZWL, Warszawa 2016; Sułek M., Swiniarski J., Wiedza o etyce, PWN, Warszawa 2009;  esr.awf.krakow.pl; Anita Osowska "Kim jest terapeuta zajęciowy"