PublikacjeDla seniora

Od kiedy terapia zajęciowa rozwija się w dynamicznym tempie nie należy mylić jej z ergoterapią. Ergoterapia jest rodzajem terapii zajęciowej, stojącym w jednym szeregu z arteterapią i socjoterapią. Przy czym arteterapia, to kontakt bierny lub czynny ze sztuką i kulturą; sojoterapia, to terapia zaburzeń zachowania i zaburzeń emocjonalnych w toku spotkań grupowych i towarzyskich; natomiast ergoterapia, to terapia pracą, terapia poprzez zajęcia manualne.

Co moglibyśmy powiedzieć o ergoterapii?

Ergoterapia ma na celu zaktywizować jednostkę do samodzielnego życia i sprawnego funkcjonowania społecznego. Celowość ergoterapii można by ukierunkować dwojako.

Są to działania mające na celu wcześniej wspomnianą samodzielność, między innymi:

- trening higieny, dbanie o wygląd i szeroko rozumiane czynności dnia codziennego obejmujące najbliższe otoczenie,

- trening sprawności manualnych, mający na celu ogólne usprawnienie oraz wspieranie podczas czynności samoobsługowych (ćwiczenie motoryki małej z zakresu ruchu dłoni i utrzymania np. sztućców wspomaga prawidłowe ich użytkowanie),

- ćwiczenie zdolności umysłowych, pamięci, zdolności poznawczych i myślenia abstrakcyjnego (ćwiczenia pamięci polegające np. na treningu umiejscowienia rzeczy w mieszkaniu, lub rozpoznawaniu ich przydatności, np. toaleta znajduje się tam, w toalecie znajdziemy umywalkę, toaletę, prysznic itd. te rzeczy służą do…)

Kolejnym kierunkiem działania ergoterapii jest aktywizacja społeczna uczestników, a działania z jej zakresu to:

- zawodowa aktywizacja uczestników, przygotowanie do podjęcia pracy po przyuczeniu do zawodu (warsztaty przygotowujące do zawodu to np. warsztat stolarski). Warsztaty te zapewniają zdobycie kwalifikacji w wybranym kierunku, uczestnicy uzyskują pomoc w znalezieniu zatrudnienia oraz szkolą się jak samemu efektywnie poszukiwać pracy;

- warsztaty interpersonalne, nauka i wzmacnianie umiejętności interpersonalnych, kontaktów społecznych, zdobywanie kompetencji z zakresu komunikacji;

- podniesienie, wzmocnienie samooceny uczestników, ulokowanie ich tożsamości w społeczeństwie w jakim funkcjonują ze wszystkimi trudnościami na jakie napotykają oraz różnego rodzaju niedoborami jakie niesie za sobą ich niepełnosprawność.

Ergoterapia jako rodzaj terapii zajęciowej

Ergoterapia jako rodzaj terapii zajęciowej dzieli się na pomniejsze części, które nazywamy metodami ergoterapii.

Wśród coraz większej gamy metod możemy wyróżnić takie jak: 

1. Dziewiarstwo – produkcja różnego rodzaju dzianin.
2. Hafciarstwo – to jedna z dziedzin włókiennictwa, obejmująca ręczne lub maszynowe wykonywanie haftów.
3. Tkactwo – to dział przemysłu włókienniczego zajmujący się wytwarzaniem oraz wykańczaniem tkanin.
4. Wikliniarstwo – działania polegające na przetwarzaniu wikliny, rodzaj rękodzieła polegający na tworzeniu przedmiotów użytkowych i ozdobnych.
5. Krawiectwo – dział przemysłu obejmujący szycie odzieży, niegdyś krawców dzielono na jedwabnych (szyjących dla kobiet) oraz płóciennych (szyjących dla mężczyzn).
6. Kaletnictwo – rzemiosło zajmujące się wyrobem i naprawą skórzanej galanterii.
7. Metaloplastyka – dziedzina artystyczna obejmująca wyroby z metalu, mogą być one zarówno użytkowe jak i ozdobne.
8. Garncarstwo i ceramika – to rękodzielniczy wyrób ceramiczny naczyń i przedmiotów codziennego użytku.
9. Stolarstwo – rzemiosło obejmujące wyroby z drewna, zarówno użytkowe jak i ozdobne.
10. Ogrodnictwo – wyspecjalizowany dział nauk rolniczych, w jego zakres wchodzą informacje z zakresu hodowli i uprawy roślin sadowniczych oraz ozdobnych, jak i projektowanie i urządzanie terenów zielonych.

Wiele z powyższych dziedzin stanowi zapomnianą sztukę użytkową. Pielęgnowanie ich podczas warsztatów z zakresu ergoterapii pozwala nie tylko na zdobycie kwalifikacji niezbędnych do podjęcia pracy, ale uzyskanie umiejętności dotyczących dziedzin unikatowych. Umiejętności te sprawią, że uczestnicy znajdą się wśród wąskiego grona rzemieślników, co podniesie ich atrakcyjność na rynku pracy. Należy pamiętać o jeszcze jednym, bardzo ważnym aspekcie kształcenia poprzez metody ergoterapii. To nie tylko zdobycie kwalifikacji, ale przede wszystkim zajęcie. Jak już wielokrotnie staraliśmy się podkreślać we wcześniejszych artykułach, to właśnie zajęcie jest istotą terapii zajęciowej i wyznacznikiem ukierunkowania działań podczas pracy z podopiecznymi. Człowiek jako istota zajęciowa poszukuje możliwości zaspokojenia poczucia przydatności, przynależności. Nie można zaprzeczyć, że działania podejmowane w obszarze ergoterapii zaspokajają powyższe potrzeby, a co więcej, umożliwiają zaspokojenie potrzeb nieco wyższego rzędu, jak potrzeba samorealizacji.

Ergoterapia – czy jest najlepszą formą terapii?

W swoim rozumieniu ergoterapia z pewnością „mieści więcej niż tysiąc słów”, jednak musimy mieć na uwadze jak płynnie przeplata się ona zarówno z arteterapią jak i socjoterapią. Dzięki podejmowanym działaniom podczas stosowania powyżej wymienionych metod ergoterapii, uczestnicy wytwarzają sztukę, obcują z nią w sposób dosłowny, nabierają umiejętności i kompetencji do pracy w zespole, zdolności czynnego słuchania, uważności. Uczą się komunikować i rozwiązywać problemy. Wchodzą w bezpośredni kontakt z prowadzącymi warsztaty oraz odbiorcami ich działalności. Mają szansę zaobserwować różnego rodzaju zachowania, wzmocnić już posiadane kompetencje miękkie i podjąć próbę ich zastosowania. Zatem, nie należy jednoznacznie mówić o przewadze ergoterapii nad innymi rodzajami pracy stosowanymi w terapii zajęciowej, ponieważ jej samodzielne funkcjonowanie dosłownie obrałoby ją z jej celowości i pozostawiło uczestników jedynie z pustą kwalifikacją.

Autor: Anita Osowska

Na podstawie:

1. Klasyfikacja rodzajów, metod, technik i form terapii zajęciowej – M. Nawrot,
2. Kopij, E. Suska, A. Woroniuk, A. Kuczyńska
3. Terapia zajęciowa - A. Bac